Uście Gorlickie

Położenie

Gmina Uście Gorlickie obejmuje rozległy obszar 287 km2 i należy do największych gmin w Polsce. Teren gminy położony jest w zachodniej części Beskidu Niskiego określany mianem Gór Hańczowskich. Obszar gminy charakteryzuje się górzystym ukształtowaniem terenu, należącym do gór średnich o rusztowym układzie głównych grzbietów i dolin. W krajobrazie dominują długie, zalesione pasma górskie lub pojedyncze góry poprzedzielane malowniczymi przełomami rzek i potoków oraz rozległe obszary łąk, pastwisk i pól uprawnych. Największym bogactwem gminy są duże zasoby podziemnych wód mineralnych, a niezaprzeczalną wartością – czyste środowisko przyrodnicze o cechach zbliżonych do naturalnego. Gmina Uście Gorlicki wchodzi w skład Powiatu Gorlickiego.

Dane statystyczne

Powierzchnia gminy wynosi 287 km2 i zamieszkuje ją 6 500 mieszkańców. Gminę tworzy 20 wsi w tym 19 sołectw: Banica, Blechnarka, Brunary, Czarna, Hańczowa, Izby, Konieczna, Kunkowa, Kwiatoń, Nowica, Regetów, Ropki, Smerekowiec, Skwirtne, Stawisza, Śnietnica, Uście Gorlickie, Wysowa Gładyszów, Zdynia.

Historia

Historia Uścia Gorlickiego sięga 1359 roku, kiedy to król Kazimierz Wielki nadaje tereny leżące nad Zdynią i Ropą Janowi Gładyszowi. W 1512 roku następuje wtórna lokacja wsi Uście na prawie włoskim. W XVI i XVII wieku tereny te przeżyły niszczące najazdy zakonów siedmiogrodzkich, były też widownią walk konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi. Wybuch I Wojny Światowej i związany z tym masowy pobór do wojska, przetaczanie się frontów, rekwizycje koni, bydła i zboża doprowadziły ludność do skrajnej nędzy. W tym też okresie następuje rozłam religijny wśród ludności łemkowskiej tzw. schizma tylawska. Kampania wrześniowa i okres okupacji to kolejne trudne lata dla mieszkańców gminy. Ciężary kontyngentu, roboty przymusowe, wywóz do Rzeszy, obozów koncentracyjnych i więzień doprowadziły do podziału politycznego społeczeństwa. W 1947 roku podczas „Akcji Wisła” wysiedlono ludność łemkowską na ziemie odzyskane.

Zabytki

Banica: – Cerkiew greckokatolicka p. w. Św. Kosmy i Damiana z 1787 roku z ikonostasem z 1757 roku i XIX wieczną dzwonnicą.
Śnietnica: – Cerkiew greckokatolicka z lat 1755 – 1758 z cennym ikonostasem i późnobarokowym ołtarzami z XIX wieku.
Brunary: – Cerkiew greckokatolicka (obecnie kościół rzymskokatolicki) p. w. Św. Michała Archanioła z 1797 roku, barokowy ikonostas i polichromia z XVIII i XIX wieku – na liście Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
Hańczowa: – Cerkiew greckokatolicka (obecnie cerkiew prawosławna)) z I połowy XIX wieku z zachowanym kompletnym ikonostasem z XIX wieku.
Wysowa: – Cerkiew greckokatolicka (obecnie cerkiew prawosławna) p. w. Św. Michała Archanioła z 1779 roku z cennym barokowym ikonostasem. – Kościół rzymskokatolicki p. w. NMP Wniebowziętej z I połowy XX wieku z ołtarzem głównym z XVIII – XIX wieku.
Uście Gorlickie: – Cerkiew greckokatolicka p. w. Św. Paraskiewy z 1787 roku.
Kunkowa: – Cerkiew greckokatolicka (obecnie cerkiew prawosławna) z 1868 roku z zachowanym oryginalnym wyposażeniem cerkiewnym z XVIII i XIX wieku.
Kwiatoń: – Cerkiew greckokatolicka (obecnie kościół rzymskokatolicki) p. w. Św. Paraskiewy z około 1700 roku – perła cerkwi łemkowskich – na liście Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
Skwirtne: – Cerkiew greckokatolicka (obecnie kościół rzymskokatolicki) p. w. Św. Kosmy i Damiana z 1837 roku.
Zdynia: – Cerkiew greckokatolicka (obecnie cerkiew prawosławna) z końca XVIII wieku z rokokowym ołtarzem.
Gładyszów: – Cerkiew greckokatolicka p. w. Św. Michała Archanioła, jedyna w gminie zbudowana na planie krzyża greckiego w tzw. stylu huculskim.

Ponadto w Wysowej warto obejrzeć:

– Pomnik przyrody z 400 – letnią lipą drobnolistną. – Kościół rzymskokatolicki p. w. NMP wybudowany w latach 1936 – 1938.
– Park Zdrojowy z ciekawymi okazami drzew, ujęciami wód mineralnych oraz ze Starym Domem Zdrojowym z początku XX wieku.
– Kaplice pod górą Jawor – miejsce odpustowe Łemków związane z kultem Matki Boskiej.

Atrakcje turystyczne

– Bogactwem Wysowej – Zdrój jest szeroka gama wód mineralnych na terenie parku zdrojowego. Są to szczawy alkaliczne wodoro – węglanowo – chlorkowo – sodowe oraz wodoro – węglanowo – chlorkowo – sodowo – wapienne o zróżnicowanej zawartości substancji stałych, makro i mikroelementów. –

W maleńkiej wiosce Regietów położonej w centralnej części Beskidu Niskiego, u podnóży Magury Małastowskiej (813 m) z dala od centrów miejskich i przemysłowych znajduje się największa w świecie hodowla koni rasy huculskiej powstała w 1993 roku Stadnina Koni Huculskich. Organizuje obozy jeździeckie, rajdy konne, zielone szkoły, zimą kuligi, ogniska, pieczenie kiełbasy lub barana, a także inne imprezy okolicznościowe z zależności od potrzeb klientów. W stadninie prowadzona jest nauka jazdy konnej.

– Gmina posiada bardzo dobre warunki do uprawiania narciarstwa. Istnieją tu wyciągi i trasy narciarskie: – Wyciąg „Wysowa – Zdrój” – nad pensjonatem „Ramis” – orczykowy, długość trasy: 300 metrów, różnica wzniesień: 40 metrów. – Wyciąg „Gładyszów” – przysiółek Wirchnia – orczykowy, długość trasy: 450 metrów, różnica wzniesień: 70 metrów. – „Hańczowa” – trasa narciarstwa biegowego długości 600 metrów z możliwością jej dogodnego przedłużenia. – Drogowe przejście graniczne Konieczna – Becherov. – Trzy miejsca do przekraczania granicy na szlakach granicznych. – Bogata sieć szlaków turystycznych (pieszych, konnych i rowerowych).

źródło: usciegorlickie.pl